Ik moest even twee keer kijken. Een e-mail van Traide Foundation in mijn mailbox. Of ik mee wilde op handelsreis naar Ethiopië. Ja hoor, tuurlijk, spam zeker. Deleten maar.
Maar een paar weken later kreeg ik een herinnering. Of ik nog wilde laten weten of ik meeging.
Wacht even, is dit dan serieus? Even bellen met die jongens. En ja, ze waren bloedserieus. Sterker nog, ze organiseerden deze handelsreis in opdracht van de Nederlandse ambassade in Ethiopië.
“Maar wat moet ik daar dan?”, vroeg ik, “ik ben toch maar een kleine speler in de koffiehandel?”
“Klopt”, zeiden ze, “maar wel eentje wiens filosofie perfect aansluit bij het doel van deze reis.
Het draait bij deze reis om connectie met de lokale koffieboeren. Dus we willen iemand die bevlogen is over het product én begaan is met de mensen erachter.”
Je begrijpt het. Lichtelijk vereerd accepteerde ik de uitnodiging en op 12 november zat ik in het vliegtuig naar Addis Abeba. In dit blog vertel ik je mijn indrukken.
Maar eerst even over de koffie uit Ethiopië, waarom is dit land zo interessant als het om koffie gaat?
Waar komt koffie vandaan?
Nou, Ethiopië is niet zomaar een land waar koffie geproduceerd wordt, nee, het is de bakermat van koffie. Over het ontstaan van koffie gaan allerlei verhalen de ronde. Het bekendste verhaal is die van de Ethiopische geitenhoeder Kaldi die per toeval de opwekkende werking van koffie ontdekte. Hij merkte dat zijn geiten energieker werden als ze koffiebessen gegeten hadden.
Gedroogde koffiebessen eten mensen hier trouwens nog steeds, ik heb het zelf ook geprobeerd, mogen ervaren. De gedroogde bessen zelf vond ik nog te eten (strange but satisfying), maar die vette botermelk van de geit, enigszins gefermenteerd ook, eroverheen… laat die maar zitten.
Koffieproductie in Ethiopië – zo ziet de dag van een koffieboer eruit
Bijna elke koffieboer is aangesloten bij een grotere coöperatie waaraan hij zijn koffiebonen verkoopt. De boer heeft zelf maar een klein stukje land waar zijn koffieplanten staan, meestal niet groter dan een hectare. Op dat stukje land staan niet alleen koffieplanten. De koffieplanten groeien wild tussen al het andere groen zoals bananenbomen, avocadobomen, mangobomen.
De boer plukt tijdens de oogst elke dag met de hand enkel de rijpe bessen van elke plant. Soms moet hij daarom wel tot drie keer langs dezelfde plant om nieuwe rijpe bessen te oogsten. Eén boer haalt meestal niet meer dan 60 kilo koffie van zijn stukje land.
De geoogste rijpe bessen gaan dan naar de coöperatie en daar gaat het proces verder. De bessen worden in de zon gedroogd op droogbedden of machinaal ontpit en met de hand gewassen. Het vruchtvlees wordt verwerkt tot meststof en de pitten (de koffiebonen) worden gemengd met water om de goede bonen van de slechte bonen te scheiden. De slechte bonen drijven en goede zinken.
Is dat proces eenmaal klaar, dan worden de gewassen bonen op grote plateaus uitgespreid om in de zon te drogen.
Dit drogen gebeurt overigens ook met de bessen die in zijn geheel in de zon gedroogd worden. Daardoor trekt het sap van de bes in de pit. En krijg je die typische frisse smaak.
Je begrijpt het, die zon schijnt natuurlijk niet altijd. Het enige dat de boeren kunnen doen om hun bonen te beschermen, is een zeil eroverheen doen als het regent. Het drogen gaat pas weer verder als de zon gaat schijnen. En tot de bonen helemaal droog is, blijven de boeren de bonen met de hand omwoelen.
Uiteindelijk gaan de gedroogde bonen naar een groot opslagmagazijn in Addis Abeba, waar nog een kwaliteitscontrole plaatsvindt. Alweer met de hand.
Wat overblijft aan goede bonen gaat in zakken naar de afnemers in Europa, zoals de Italiaanse koffiebranders bij wie ik mijn koffie inkoop.
Koffiebonen worden met de hand geplukt
Koffiebonen drogend op plateaus in de zon
Zo kun je de koffieboeren uit Ethiopië steunen
Wat inspirerend was het om deze prachtige, hardwerkende mensen persoonlijk te leren kennen. En wat schrijnend dat ook deze mensen te lijden hebben door de klimaatveranderingen. Helaas wordt het door het instabielere klimaat in het land steeds moeilijker om de hoge kwaliteit koffiebonen te handhaven zoals vroeger.
Nederland was altijd de grootste importeur van koffie uit Ethiopië, maar nu wordt er meer en meer ingekocht uit Rwanda en Kenia omdat het klimaat daar stabieler is, en dus de koffie kwalitatief beter. Dit zet de Ethiopische boeren steeds meer onder druk, want het is grote bron van inkomsten en daarmee een belangrijke vorm van levensonderhoud.
Het doel van deze handelsreis
De druk waaronder de koffieboeren staan, was voor de Nederlandse ambassade de reden om deze handelsreis te organiseren. Ze wilden dat koffiehandelaren uit Nederland de situatie van de Ethiopische koffieboeren beter zouden begrijpen. En ze willen een nieuw netwerk creëren dat directe handel mogelijk maakt, zodat de boeren een betere prijs krijgen voor hun koffie.
Mijn persoonlijke doel om mee te gaan was vooral om verbinding te maken met deze lokale koffieboeren. Ik wilde hun dagelijkse werkdagen ervaren, met eigen ogen hun koffiecultuur zien en de problematiek op de koffieplantages leren kennen. Dat heb ik geweten! De hele reis en alles wat ik aan den lijve heb meegemaakt, is me niet in de koude kleren gaan zitten.
Des te mooier vind ik het dat ik een steentje mag blijven bijdragen aan het welzijn van de boeren in Ethiopië door met de ambassade mee te blijven denken over oplossingen én door te stimuleren tot meer koffieafname uit Ethiopie.
Wil jij ook meehelpen en tegelijkertijd genieten van de fantastische variëteit aan Arabica bonen uit Ethiopië? Probeer dan eens deze koffie die ik verkoop aan horeca, kantoren en particulieren: Ethiopia Finca Nahl. Neem contact met me op voor meer informatie. Let op! De voorraad is beperkt.
